با توجه به بحران آب و کم شدن منابع آب زیرزمینی، راهکارهایی برای مقابله و کنترل دخایر آب توسط دولتها، سازمانهای محیط زیست و دانشکده های سراسر جهان در بخشهای مختلف صنعت کشاورزی و ساختمان ارائه شده است. یکی از مهم ترین این برنامه ها مدیریت انرژی فدرال دولت آمریکا (FEMP) برای بهینه سازی مصرف آب در ساختمان است که این برنامه جامع برای مدیریت و بهینه سازی مصرف آب با همکاری با آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحد آمریکا در حال توسعه و اجرا است.
اگرچه مدیریت بهینه ی منابع آب نیازمند برنامه ی جامع در سطح ملی و با مطالعات منطقه ای است اما امکان بکارگیری این راهکارها در مقیاس های کوچک تر توسط طراحان و شهروندان میتواند کمک شایانی به کاهش مصرف آب بکند. اقدامات مذکور گزیده ای از پروتوکل مدیریت منابع آب در ساختمان است که از آن بعنوان بهترین روشهای مدیریت آب یاد میشود .
بازرسی شبکه های انتقال آب ردیابی و تعمیر نشتی های شبکه
اهمیت این مورد در ساختمانهای بزرگ و ادارات دولتی با شبکه های انتقال آب گسترده جهت کاهش هدر رفت آب قابل ملاحظه است. نشتیهای شبکه آب علاوه بر هدر رفت مقادیر قابل توجهی از این منبع باعث افزایش هزینه های تامین و نگهداری ساختمان است در صورت عدم توجه به این مهم علاوه بر ایجاد پل های حرارتی در جداره های ساختمان و افزایش نیاز به انرژی گرمایشی و سرمایشی در صورت ادامه نشت آب شاهد تخریب جداره ها و سازه های ساختمانی نیز خواهیم بود.
بهینه سازی مصرف آب در طراحی فضای سبز
اهمیت انتخاب گیاهان متناسب با آب و هوای مناطق مختلف از جمله این موارد است. از نکات قابل تامل در طراحی فضای سبز و مدیریت منابع آب، جداسازی گیاهان مختلف در فضاهای کشت مجزا با کیفیت خاک مطلوب کاشت گیاهان و درختان در عمق مناسب و طراحی سیستم های آبیاری بهینه با امکان استفاده از منابع آبی جایگزین است.
بهینه سازی روشهای آبیاری گیاهان
بهینه سازی آبیاری نیازمند لحاظ این هدف در مرحله طراحی سیستم ها و شبکه های آب توسط مهندسین و طراحان است. تهیه ابزار آلات و برنامه های منسجم آبیاری گیاهان در مناطق و فصل های مختلف کمک شایانی به کاهش مصرف آب می کند. یکی از راهکارهای قابل اجرا برای کاهش مصرف آب استفاده از سیستم اندازه گیری میزان رطوبت خاک است که با توجه به میزان رطوبت مورد نیاز گیاهان این سیستم ها بصورت خودکار اقدام به آبیاری گیاهان می کند.
سرویسهای بهداشتی
در حدود ۳۰ درصد از آب مورد مصرف ساختمان در سرویس های بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد. شبکه فرسوده انتقال آب نبود بازرسی و نگهداری دوره ای برای این قسمتها یکی از دلالیل اصلی افزایش مصرف آب در ساختمانها است. اگرچه نصب سنسورهای الکترونیکی و جایگزینی آب شرب با منابع مختلف آب قابل استفاده در سرویسهای بهداشتی میتواند در راستای بهینه سازی مصرف آب اثر گذار باشد اما اولویت با نوسازی کل سیستم است.
جداسازی شبکه فاضلاب برای استفاده مجدد از پس آبهای قابل استفاده در بخشهای مختلف ساختمان از جمله شبکه آبیاری گیاهان تامین آب مورد نیاز فلاش تانک و همچنین استفاده از تعویض فلاش تانکهای متداول با محصولات هوشمند با برچسبهای مصرف بهینه از جمله این تمهیدات است.
با توجه به فرسوده شدن و قدیمی بودن اکثر شیر آلات بخصوص در ساختمانهای دولتی تعویض آنها با نمونه های هوشمند پربازده یکی دیگر از اقدامات موثر در کاهش مصرف آب است. استفاده از شیرآلات با خروجی آب کمتر نسبت به نمونه های قدیمی از راهکارهای پیشنهاد شده در مدیریت منابع آب است. برای مثال شیرهای آشپزخانه و سرویسهای بهداشتی مجهز به هواساز برای تبدیل جریان سیال آب بصورت پاششی قطره ای جریان آب مصرفی را تا ۴۰ درصد کاهش میدهد.
سیستمهای دیگ بخار
استفاده متداول این سیستم در آشپزخانه های صنعتی و ساختمانهای بزرگ مسکونی و اداری نیازمند مقادیر قابل توجهی از منابع آب است. از جمله اقدامات پیشنهادی برای بهینه سازی و کاهش مصرف آب این سیستم ها استفاده از تانکهای انبساط، عایق مناسب و بازرسی دوره ای این تجهیزات است تقسیم سیستم به دو بخش تامین آب گرم تابستانی و گرمایش ساختمان زمستانی از جمله دستورالعمل های پیشنهادی برای طراحی و جایگزینی سیستم های قدیمی با نمونه های جدید است.
تجهیزات آشپزخانه های تجاری
در بخش غیر مسکونی تجهیزات مورد استفاده در آشپزخانه های صنعتی و رستورانها سهم عمده ای در مصرف آب شرب دارند. بعلت استفاده فراوان این آشپزخانه ها از آب گرم استفاده از تجهیزات بهینه با بازده بالا بعلت کاهش مصرف انرژی و منابع آب بسیار با اهمیت است.
استفاده از ماشینهای ظرفشویی مجهز به سنسورهای تشخیص حجم برای تنظیم آب مورد مصرف برای شستشو استفاده از بخارپزهای عایق شده با برچسب انرژی و مجهز به سیستم های بسته برای افزایش بازده در مصرف بخار آب استفاده از شیرهای پاششی برای شست و شو و در نهایت استفاده از سیستم های دفع زباله های غذایی مجهز به سنسور تنظیم شدت جریان آب با توجه به حجم مواد زائد از اقدامات موثر برای بهینه سازی مصرف آب در این آشپزخانه ها آزمایشگاه ها و تجهیزات پزشکی با توجه به مصرف بالای آب توسط تجهیزات آزمایشگاهی و بیمارستانی با اندکی تغییر در این سیستم ها امکان ذخیره مقادیر قابل توجهی آب فراهم میشود.
برای مثال از این قبیل اقدامات می توان به نصب شیرهای کاهش فشار سنسورهای نشتی یاب شبکه های آبی و بازیافت پس آب ها توسط سیستم های تصفیه آب بیمارستانی اشاره کرد. در صورت نبود امکان تعویض دستگاههای قدیمی با نمونه های جدید استفاده از کیتهای کنترل و تنظیم فشار آب برای کاهش مصرف انرژی و آب در سیستمهایی مانند دستگاه های شستشوی لوازم شیشه ای توصیه میشود.
مدیریت فعالیتهای با نرخ مصرف بالای آب از جمله این فعالیتها میتوان به کارواش و لباس شویی اشاره کرد. بهینه سازی مصرف آب در این فعالیتها از طریق تجهیز و نصب دستگاه های با قابلیت بازیافت آب و سنسورهای کنترل جریان آب امکان پذیر است. استفاده از سیستم ازن جهت ضدعفونی کردن البسه و پوشاک مصرفی در بیمارستانها به کاهش مصرف آب در مصارف لباسشویی کمک میکند کنترل جریان فشار آب سیستم های کارواش و تنظیم آنها به حداقل مقدار ممکن مطابق با استاندارد دستگاه و بازرسی تجهیزات برای رفع خرابی و نشتیهای احتمالی یکی دیگر از راه های کاهش مصرف آب است. توجه به برچسب انرژی تجهیزات میزان مصرف آب تامین و نگهداری دوره ای در هنگام طراحی این سیستم ها باید مورد توجه قرار گیرد.
